منبع انبساط یکی از مخازن نگهداری آب است امروزه برای نگهداری و ذخیره‌سازی آب در ساختمان از مخازن و منابع آب استفاده می‌کنند.
در سیستم‌های گرمایشی دمای آب داخل لوله رو به افزایش است و از طرفی حجم آب در جریان نیز زیاد می‌باشد این حجم از آب می‌تواند به اتصالات موتور خانه و لوله‌های آب فشار وارد کند و باعث ترکیدگی آن شود در چنین شرایطی از منبع انبساط استفاده می‌کنند تا افزایش فشار آب و دمای آن را کنترل کند.
در این مطلب می‌خواهیم در خصوص منبع انبساط و انواع آن و نحوه سرویس و نگهداری آن صحبت کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر با ما همراه شوید.
منبع انبساط چیست؟
یکی از انواع مخازن نگهداری آب منبع انبساط است که وظیفه اصلی آن حفظ تعادل فشار اضافی سیالات گرم است، منبع انبساط در سیستم گرمایش موتور خانه‌ها استفاده می‌شود بر سیستم‌های گرمایشی آب در ساختمان‌ها آب بر اثر حرارت گرم می‌شود و آب گرم فشار بالایی دارد و غیر قابل کنترل است که در چنین شرایطی منبع انبساط بهترین گزینه برای استفاده است.
به طور کلی وظیفه منبع انبساط این است که با نصب بر روی بخشی از لوله کشی سیستم گرمایش اقدام یع کنترل تغییرات ناشی از افزایش فشار آب می‌کند علاوه بر این در صورت کاهش آب درون سیستم منبع انبساط می‌تواند فشار مورد نیاز را تامین کند.
وظیفه اصلی منبع انبساط حفظ فشار ثابت در سیستم لوله کشی و جلوگیری از افزایش فشار بیش از حدی است که می‌تواند به لوله‌ها یا سایر اجزای سیستم آبرسانی آسیب برساند.
انواع منبع انبساط
منبع انبساط دارای انواع مختلفی است که هر کدام دارای مزایا و معایبی می‌باشد انواع منبع انبساط عبارتند از:
منبع انبساط باز
منبع انبساط باز نوعی مخزن است که در معرض هوای آزاد قرار می‌گیرد از این منبع به صورت معمول در سیستم گرمایشی مرکزی استفاده می‌شود که به دلیل کمبود فضا امکان نصب مخزن انبساط باز در مکان‌هایی مانند پشت بام وجود ندارد.
محل قرارگیری منبع انبساط باز در قسمت فوقانی آخرین مبدل حرارتی موجود در هر ساختمان می‌باشد چون در آنجا منبع انبساط می‌تواند فشار کل سیستم را بالانس کند و از هدر رفتن آب جلوگیری کند.
مزایای منبع انبساط باز
از مهم‌ترین مزایای منبع انبساط باز می‌توان به ارزان بودن قیمت آن اشاره کنیم همچنین منبع انبساط باز از لحاظ هزینه نگهداری، سرویس و تعمیرات مقرون به صرفه‌تر هستند بالا بودن ضریب اطمینان نیز از مزایای این منبع است در واقع منبع انبساط باز مخزنی است که ضریب اطمینان بالایی در برابر فشارها دارد.
منبع انبساط بسته
منبع انبساط بسته هیچ گونه ارتباطی با هوای آزاد ندارد، فشار این سیستم توسط بالشتک‌های هوا بخار یا گازهای بی اثر تامین می‌شود، گازهای بی اثر نیمی از فضای منبع انبساط بسته را اشغال می‌کند در واقع بخشی از منبع انبساط بسته به قرارگیری یک گاز خنثی اختصاص داده شده است و بخش دیگر آن برای ورود آب در حال گردش در سیستم گرمایشی است.
مزایای انبساط بسته
یکی از مهم‌ترین مزایای انبساط بسته قابلیت تنظیم فشار سیستم است این تنظیم فشار بر اثر تعادل ایجاد شده میان فشار بخش گازی و آب در حال گردش انجام می‌شود، البته فشار در منبع انبساط بسته توسط شید اطمینان انجام می‌گیرد به همین دلیل مخازن در قسمت‌هایی از موتور خانه نصب می‌شود و به لحاظ ارتفاع بالاتر از دیگ ورودی قرار می‌گیرند.
نحوه کار منبع انبساط
هنگام افزایش فشار آب، این فشار اضافی وارد منبع انبساط می‌شود پس از اینکه فشار سیستم کاهش پیدا کرد منبع انبساط وارد عمل شده و برای جبران این کاستی اقدام می‌کند و بدین ترتیب فشار لازم برای سیستم گرمایشی تامین شده و آب مورد نیاز سیستم گرمایشی با فشاری مطلوب به چرخه مدار هدایت می‌شود.
در سیستم‌های گرمایشی که با آب کار می‌کند افزایش دمای آب موجب افزایش حجم آب نیز می‌شود و در نهایت این حجم افزایش یافته به محفظه منبع انبساط می‌رود.
علائم خرابی منبع انبساط
فضای داخلی منبع انبساط از فشار و حجم ثابتی برخوردار است و در صورت افزایش دمای آب شاهد افزایش حجم آن نیز خواهیم بود که در نهایت منجر به افزایش فشار در پکیج گرمایشی می‌شود در چنین شرایطی رای جبران و کنترل فشار افزوده شده به دستگاه از منبع انبساط استفاده می‌شود در پشت این دستگاه قرار دارد.
حال اگر منبع انبساط عملکرد خوبی نداشته باشد نتیجه آن خروج هوا است و انواع دستگاه‌ها در حین کار نیز دچار افزایش فشار می‌شوند به طور کلی وجود نوسان در فشار دستگاه یکی از مهم‌ترین علائم و نشانه‌های خرابی منبع انبساط است که برای جلوگیری از خراب شدن آن باید برای تعمیر آن اقدام کنید.
مشکلات منبع انبساط
در سیستم گرمایش مرکزی قطعاتی به صورت پیوسته همه آن‌ها آب گرم مصرفی خانوار تامین خواه شد یکی از این قطعات منبع انبساط است وظیفه این قطعات ایجاد تعادل در فشار آب گرم است؛ زیرا آب سزد با ورود منبع انبساط گرم می‌شود و حجم آن نیز زیاد خواهد شد به گونه اس که آب از ۲۰ درجه تا ۸۰ درجه که می‌رسد حدود ۳ درصد افزایش می‌باشد و باعث افزایش فشار در مدار آب خواهد شد.
منبع انبساط از قطعات مختلفی ساخته شده اند که شامل بدنه‌ای از جنس فلز، یک بالن لاستیکی در بین دیافراگم، شیر سوزنی که برای تخلیه هوا یا شارژ کردن استفاده می‌شود، شیلنگ مقدار ورودی و خروجی آب و لوله رابط مدار بسته می‌باشند که هر یک وظیفه‌ای داشته و در صورت آسیب دیدن قطعه تامین آب گرم ساختمان با اختلال روبه رو می‌شود و مشکلاتی را به دنبال دارد.
نگهداری و سرویس منبع انبساط
هنگامی که سرویس منبع انبساط دچار آسیب می‌شود باید برای تعویض و تعمیر آن اقدام کنید اگر منبع انبساط را به موقع سرویس و تعمیر نکنید مشکلاتی اعم از موارد زیر ایجاد می‌شود.
- با بالارفتن فشار کاری روی شات، پروانه پمپ، موتور و… خطر آسیب دیدن پمپ افزایش می‌یابد و با کوچکترین خلل خرابی پمپ پیش می‌آید.
- لرزش، بالا رفتن دما و در نهایت افت فشار آب نیز از مشکلات رایج عدم سرویس منبع انبساط است.
- همه رله پمپ مدام کار می‌کند و این افزایش تعداد دفعات کار رله باعث خرابی می‌شود.
کلام آخر
به پایان این مطلب رسیدیم امید است اطلاعاتی که در خصوص منبع انبساط و انواع آن در اختیار شما قرار دادیم مفید باشد چنانچه در این خصوص نیاز به کسب اطلاعات بیشتری دارید می‌توانید با استفاده از شماره‌های موجود در سایت با کارشناسان ما تماس بگیرید و از آن‌ها مشاوره بگیرید.