انتخاب و خرید الکتروموتور مناسب برای کارکرد خاص، اغلب چالش برانگیز است. متغیرها و پارامترهای زیادی وجود دارند که باید هنگام خرید لحاظ شوند تا بهترین و مقرون به صرفه ترین نوع انتخاب شود. اما جای نگرانی نیست، ما اینجا هستیم تا با بیان نکات مهم خرید این قطعه حیاتی در صنعت که بالغ بر نیمی از کل انرژی مصرفی در هر صنعت را تشکیل می دهد، انتخاب را برای شما آسان کرده و تجربه خرید درست را برایتان خلق کنیم. البته پیش از بررسی پارامترها و نکات بهتر است با این قطعه و نحوه کارکرد آن آشنا شویم.
الکتروموتور چیست؟
الکتروموتور یا موتور الکتریکی قطعه ای است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی اغلب یه صورت حرکت دورانی (البته حرکت خطی هم وجود دارد) تبدیل می کند. به عبارت ساده تر الکتروموتور ماشینی است که نیروی الکتریکی را برای تولید نیرو محرکه به کار می گیرد. این قطعه به وسیله منبع برق جریان مستقیم یا متناوب به حرکت در می آید و در انواع مختلفی بر اساس نوع منبع تغذیه، نوع حرکت خروجی، ساختار درونی و کاربرد طبقه بندی شده است.
پارامترهایی که هنگام خرید الکتروموتور باید به آن ها توجه داشت
زمانی که تصمیم به خرید موتور الکتریکی یا همان الکتروموتور می گیرید. تنوع بالای موجود در بازار باعث سردرگمی شما می شود به ویژه زمانی که برای اولین بار قرار است این قطعه را تهیه کنید. چرا که اگر تجربه خرید داشته باشید و یا نمونه الکتروموتور مورد نظر را از قبل دیده باشید تنها با دادن مشخصات می توانید خرید خود را به راحتی انجام دهید. از این رو توجه به مهم ترین پارامترها ضروری است.
نوع الکتروموتور (بر اساس جریان و نوع برق)
بارزترین پارامتری که باید به آن توجه کرد نوع جریانی است که موتور از آن تغذیه می کند. جریان یا متناوب است که به AC معروف است یا مستقیم که DC است. الکتروموتور با جریان متناوب کارایی بالایی دارند، منعطف است و میزان صدای آن کم تر است. این نوع الکتروموتور در دو نوع تک فاز و سه فاز موجود است. این در حالی است که موتور الکتریکی جریان مستقیم قابلیت اجرا با سرعت های متغیر را دارد و تنها به شکل تک فاز تولید می شود.
نکته: الکتروموتور با جریان متناوب و تک فاز عمدتا در صنایعی که نیاز به توان کم تر دارند نظیر پمپ، ماشین لباس شویی و نوار نقاله مورد استفاده قرار می گیرد. اما نوع سه فاز آن برای کاربردهای سنگین تجاری و صنعتی که به توان بیشتری نیاز دارد همچون جرثقیل و سنگ شکن به کار گرفته می شود.
جنس بدنه
قبل از خرید الکتروموتور بهتر است به جنس بدنه آن نیز توجه کرد. جنس بدنه الکتروموتور می تواند آلومینیومی یا چدنی باشد. هر یک از این دو جنس قابلیت هایی دارند که با دانستن آن ها بهترین انتخاب مطابق با کارکرد انجام می شود. جنس آلومینیومی اتلاف حرارتی کمتری دارد، سبک تر است، نصب آن راحت تر بوده و از لحاظ زیبایی شناختی بهتر از الکتروموتور چدنی است. اما الکتروموتور چدنی مقاومت و استحکام مکانیکی بیشتری دارد، طول عمر بالاتری دارد، سنگین تر بوده و نصب آن پیچیده تر است.
سرعت الکتروموتور
سرعت و در مقابل گشتاور دو پارامتر کلیدی برای خرید موتور الکتریکی مناسب هستند. سرعت موتور از درجه فرکانس موتور و تعداد قطب های آن بدست می آید و با تعداد دور در دقیقه محاسبه می شود. به طور کلی هر چه میزان قطب های الکتروموتور بیشتر باشد سرعت کم تر و گشتاور بیشتر است. به عنوان مثال سرعت یک الکتروموتور دو قطبی دو برابر یک موتور الکتریکی چهار قطبی است. پس قبل از خرید باید تعیین کنید که چه سرعتی مد نظر شما می باشد. یا به سرعت متغیر نیاز دارید یا سرعت ثابت و مشخصی هدف شما می باشد. به خاطر داشته باشید که سرعت الکتروموتورهای DC بیشتر از AC می باشند.
نکته: برای الکتروموتورها نباید 20 درصد بیشتر یا کمتر از سرعت نامی بیان شده را طی کرد چرا که به الکتروموتور آسیب وارد می شود.
قدرت الکتروموتور
جدای از سرعت، قدرت الکتروموتورعامل مهم دیگری برای انتخاب و خرید درست به شمار می رود. قدرت به صورت عدد نمایش داده شده و اغلب بر حسب کیلووات و اسب بخار رتبه بندی می شود. این عدد در واقع نشان دهنده ظرفیت خروجی موتور یا مقداری کاری است که می توان در هر مدت زمان انجام داد. البته نباید قدرت با گشتاور اشتباه گرفته شود. گشتاور نیروی چرخشی واقعی تولید شده توسط موتور است، همان نیرویی که شفت را می چرخاند و بر حسب نیوتون متر است.
اندازه شفت (قطر و طول آن)
اندازه شفت (شافت) از دیگر پارامترهای مورد بررسی در هنگام خرید الکتروموتور است. اتصال و تراز مناسب شفت با قطعه ای که قرار است جا به جا شود برای سازگاری، عملکرد درست و ایمن و بالا بردن طول عمر الکتروموتور بسیار مهم است به همین دلیل باید طول و قطر مناسب شفت را برای کارکرد منحصر به فرد در نظر داشت. به طور کلی شفت های کوتاه اما دارای قطر زیاد گشتاور بالا را سبب می شوند و سرعت پایین خواهد بود و به عکس شفت دراز با قطر کم، گشتاور پایین و سرعت بالا را رقم می زند.
پوزیشن اتصال و نصب الکتروموتور
پیش از انتخاب الکتروموتور برای آنکه خرید مطمئنی انجام شده باشد، لازم است که نحوه اتصال و نصب موتور الکتریکی بر روی شاسی مشخص شده باشد. اتصال پایه دار (معمولی)، فلنچ دار و پایه – فلنچ دار سه نوع کلی به شمار می روند که بر اساس کارکرد نوع مناسب انتخاب می شود. در نصب پایه دار، الکتروموتور از پایه تعبیه شده در زیر موتور متصل می شود. این در حالی است که در نوع دوم تنها اتصال از سمت فلنچ قرار گرفته شده در جلو موتور متصل می شود. حال آنکه در نوع سوم اتصال به کمک پیچ هم از قسمت پایه و هم فلنچ انجام می گیرد.
کلام آخر
این پارامترها همانطور که بیان شد، مهم ترین پارامترهایی هستند که هنگام خرید الکتروموتور باید آن ها را در نظر داشته باشید. البته در کنار آن ها توجه به قیمت این قطعه ضروری در صنایع کوچک و بزرگ، الزامی است. بدون شک قیمت الکتروموتور تک فاز با قیمت الکتروموتور سه فاز تفاوت دارد. همچنین عواملی چون کیفیت ساخت، برند و میزان عملکرد مطلوب بر قیمت نهایی موثر هستند. به هر حال ما در گروه صنعتی پویان با ارائه انواع الکتروموتور ایرانی و خارجی در کارکردهای مختلف، مسیر انتخاب، سفارش و خرید را برایتان آسان کرده ایم.
سوالات متداول
- هنگام خرید الکتروموتور به چه نکاتی توجه کنیم؟
عوامل مختلفی را باید در نظر گرفت که مهم ترین آن ها سرعت، گشتاور، میزان ولتاژ و جریان هستند.
- برای گشتاور بالا خرید کدام الکتروموتور توصیه می شود؟
برای کارکردهایی که به گشتاور بالا نیاز دارند، الکتروموتور با جریان مستقیم بهترین گزینه است.
- کدام الکتروموتور برای سرعت بالا مناسب تر است؟
الکتروموتورهایی که از جریان متناوب استفاده می کنند برای سرعت بالا و گشتاور متغیر مناسب تر بوده و توصیه می شوند.