بی شک نمی توان منکر نقش موثر الکتروموتورها در زندگی ماشینی شد. در واقع پیشرفت تکنولوژی زندگی بسیاری را تحت تاثیر قرار داده است به گونه ای که هر کجا از لفظ حرکت استفاده می شود پای الکتروموتور یا موتور الکتریکی به میان می آید. از طرف دیگر انتخاب و خرید الکتروموتور در صنایع مختلف از جمله کارگاه ها، واحدهای تولیدی و کارخانجات ها به میزان خرید دیگر تجهیزات صنعتی مورد نیاز اهمیت بسیاری دارد. فرقی نمی کند، الکتروموتورها چه در زندگی روزمره و چه در صنایع به عنوان قلب تپنده تجهیزات صنعتی و شهری، ماشین آلات و حتی لوازم خانگی شناخته می شوند. از این رو توجه به نکاتی در زمان خرید الکتروموتور و بهره مندی از الکتروموتور مناسب و با کیفیت باعث می شود تا بتوان چرخش دستگاه و به حرکت درآوردن آنها را بدون بروز هیچ گونه مشکلی انجام داد. در این مقاله قصد داریم تا هر آنچه نیاز است درخصوص الکتروموتور بدانید را در اختیارتان قرار دهیم.
الکتروموتور چیست؟
در پاسخ به این سوال می توان گفت که الکتروموتور نوعی ماشین است که به کمک آن تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی با موفقیت انجام می شود. به بیان دیگر زمانی که یک هادی حامل جریان الکتریسته تحت تاثیر میدان مغناطیسی قرار می گیرد از سمت آن نیرویی بر روی آن هادی حامل جریان وارد می شود. برخی از افراد بر این باورند که نحوه عملکرد دینام ها و الکتروموتورها مشابه یکدیگرند، در حالی که اینطور نیست! در دینام ها انرژی مکانیکی همچون جریان باد و آب به انرژی الکتریکی تبدیل می شود، این در حالی است که با خرید الکتروموتور می توانید شاهد تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی باشید.
اجزاء تشکیل دهنده الکتروموتور
پیش از خرید الکتروموتور نیاز است تا شناخت کاملی در خصوص اجزاء تشکیل دهنده آن داشته باشید. خوب است بدانید که الکتروموتور شامل دو بخش اصلی متحرک و محرک می باشد که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت:
- روتور
بخش متحرک الکتروموتور که به روتور معروف است از یک شفت با دور سیم پیچی تشکیل شده است. چرخش شفت به دور خود زمانی اتفاق می افتد که تحت تاثیر نیروی مغناطیسی استاتور قرار بگیرد.
- استاتور
بخش ثابتی که درون موتور تعبیه شده است، استاتور نام دارد. گفته شده داخل شیارهای بدنه سیم پیچ ها قرار گرفته اند.
از دیگر اجزای تشکیل دهنده الکتروموتور می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سیم پیچ
سیم پیچ های به کار رفته در الکتروموتورها اغلب از جنس مس و بسیار رسانا هستند. نقش سیم پیچ ها به گونه ای است که چرخش روتور با عبور جریان الکتریکی از استاتور و ایجاد اختلاف میدان مغناطیسی میان سیم پیچ و روتور اتفاق می افتد. گفته میشود دور و قدرت چرخش الکتروموتور به سیم پیچ ها بستگی دارد.
- بلبرینگ ها
به منظور جهت چرخش بهتر روتور در قسمت ابتدا و انتهای شفت، بلبرینگ ها به منظور انتقال نیروی مکانیکی به خروجی الکتروموتور قرار می گیرند.
- منبع تغذیه
منبع تغذیه را می توان لازمه تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی دانست. به طوری که برای آغاز به کار الکتروموتور به یک منبع تغذیه که دارای جریان مستقیم و یا جریان متناوب باشد نیاز است.
انواع الکتروموتور
پس از آن که در مورد نحوه عملکرد و اجزاء الکتروموتورها صحبت کردیم، می خواهیم در این بخش با بررسی انواع آن شما را در امر خرید الکتروموتور یاری کنیم. به طور کلی الکتروموتورها بسته به نوع جریان الکتریکی در دو نوع الکتروموتور DC و الکتروموتور AC تولید و به بازار عرضه می شوند.اما در این بخش می خواهیم به معرفی سه نوع الکتروموتور بپردازیم.
الکتروموتور DC
این نوع الکتروموتورها همانطور که از نام آنها پیداست برای آغاز به کار به یک منبع تغذیه DC نیاز دارند که خود نیز به دو نوع با جاروبک(Brushed) و بدون جاروبک(Brushless) تقسیم بندی می شوند. گفتنی است برای موتورهای الکتریکی DC دارای جاروبک کافی است تنها به یک منبع تغذیه DCمتصل شوند در حالی که برای دسته بدون جاروبک نیازمند سنسوری است که تعیین کننده جهت چرخش قطب های مغناطیسی روتورها و مدار درایو باشد تا بتواند به خوبی جریان مناسب را تامین کند.
الکتروموتور AC
اگر قصد خرید الکتروموتور AC را دارید، باید به فکر یک منبع تغذیه AC نیز باشید. کاربرد این نوع الکتروموتورها اغلب در لوازمی است که با جریان و ولتاژ بالا کار می کنند و بسته به این که منبع تغذیه سه فاز یا تک فاز باشد تقسیم بندی می شوند.
الکتروموتورهای پله ای
الکتروموتورهای پله ای یا استپر موتورها در ابعاد و اندازه های مختلفی ساخته می شوند و نحوه کارکرد آن ها به نحوی است که از طریق عبور جریان از سیم پیچ های فاز و ایجاد شار مغناطیسی در استاتور به صورت پله ای و گسسته به حرکت در می آیند. باید خاطر نشان کرد الکتروموتورهای پله ای با بهره مندی از ساختار روتورشان به زمین محکم می شوند و در هر مکانیزمی که به سرعت و دقت بالایی نیاز باشد، مورد استفاده قرار می گیرد.
الکتروموتورچینی
در کنار معرفی انواع الکتروموتورها نیاز است تا در مورد الکتروموتورهای چینی مطالبی را برایتان شرح دهیم. این روزها الکتروموتورهای چینی در بازار ایران به دلیل مزیت هایی که از آن برخوردار می باشد، مورد توجه زیادی قرار گرفته اند. از این رو تقاضا برای خرید الکتروموتورچینی به اندازه خرید موتوژن که به عنوان برترین موتور الکتریکی ایرانی شناخته می شود، بسیار بالا است. این مدل الکتروموتورها براساس معیارهایی همچون فاز، توان، ولتاژ و سرعت در زمینه های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان مثال موتورهای تک فاز برای مصارف خانگی و تجاری سبک به کار می رود در حالی که نوع سه فاز آن برای مصارف صنعتی سنگین استفاده می شود. هم چنین از نظر سرعت میکسرها و اکسترودرها در دسته الکتروموتورهایی با سرعت کم قرار دارند در حالی که فرزها و اره ها الکتروموتورهای چینی با سرعت بالا هستند. به طور کلی قیمت مناسب در کنار کیفیت قابل قبول، تنوع بالا و قابلیت تعمیر الکتروموتورهای چینی موجب شده است تا اکثر مصرف کنندگان این نوع الکتروموتورها را انتخاب نمایند.
مزایا و معایب خرید الکتروموتور
خرید الکتروموتور با مزایا و معایبی همراه است که در این بخش به بررسی آن ها می پردازیم.
از مزیت های خرید الکتروموتور می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- طول عمر بالا
الکتروموتورها در مقایسه با موتورهای دیگر از طول عمر بیشتری برخوردارند، به طوری که بدون نیاز به تعمیرات زیادی می توان از آن استفاده نمود.
- بازدهی بالا
بازدهی بالا را می توان از دیگر مزیت های الکتروموتورها به شمار آورد. الکتروموتور با مصرف انرژی کمتر بازدهی بالایی را از خود نشان می دهد.
- صدای کم
صدای بسیار کم الکتروموتورها یا همان موتورهای الکتریکی موجب شده است تا بتوان از آنها در فضاهای داخلی استفاده نمود.
- عدم آلودگی هوا
الکتروموتورها هیچ نوع آلاینده و گاز خروجی غیر مفید برای محیط را تولید نمی کنند و درصد آلودگی هوای آن ها صفر است.
- عملکرد عالی در سرعت پایین
گفته شده در سرعت های پایین الکتروموتورها از عملکرد عالی و قابل قبولی برخوردارند.
و اما معایب خرید الکتروموتور عبارتند از:
- قیمت بالا
از نظر اقتصادی الکتروموتورها از قیمت بالاتری به نسبت موتورهای دیگر برخوردارند.
- دمای بالا
لازم به ذکر است در برخی موارد حرارت تولید شده در الکتروموتور موجب می شود تا دمای بالایی داشته باشد.
- وابسته به انرژی الکتریکی
الکتروموتورها برای شروع کار نیازمند انرژی الکتریکی هستند. در صورت قطعی برق این محصول دیگر قادر به کار کردن نخواهند بود.
- نیاز به مراقبت
برای آن که الکتروموتورها طول عمر بیشتری داشته باشند، بایستی مراقبت هایی را در راستای نگهداری و تعمیر الکتروموتورها انجام داد.
- حجم و وزن بالا
حجیم و سنگین وزن بودن الکتروموتورها موجب شده تا آن ها برای نصب به فضای کافی نیاز داشته باشند.
الکتروموتور در چه زمینه های کاربرد دارد؟
این ویژگی های خاص و منحصر به فرد الکتروموتورهاست که توانسته در زمینه های مختلفی از خودروسازی و کشاورزی گرفته تا مصارف خانگی به کار گرفته شوند.
در صنعت کشاوزی از الکتروموتورها برای انجام کارهایی همچون تهویه محیطی، آبیاری و حمل و نقل ماشین آلات کشاورزی کمک گرفته می شود.
در حالی که در صنعت خودروسازی به منظور کاهش آلودگی هوا و آلودگی صوتی ناشی از خودروها از الکتروموتورها به عنوان جایگزین مناسبی برای موتورهای سوخت خوار و داخل سوز استفاده می شود.
در مصارف خانگی نیز تجهیزاتی مانند ماشین لباسشویی، پمپ های آب و غیره با بهره مندی از الکتروموتورها می توانند وظایف خود را به صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت انسانی انجام دهند. به طوری که در پمپ های خانگی با توجه به طول عمر بالا و مصرف برق پایین با خرید الکتروموتور و استفاده از آن می تواند در بالا بردن آب از مخازن آب کمک بسزایی کند.
از قطعات اصلی پمپ های نفت، گازکش ها و کمپرسورها در صنعت نفت و گاز می توان به الکتروموتورها اشاره کرد. گفتنی است برای حمل و نقل دستگاه های حفاری، جرثقیل ها و نوار نقاله ها الکتروموتورها نقش موثری دارند.
مهمترین نکات در خصوص نگهداری و تعمیر الکتروموتور
از آن جایی که الکتروموتورها در شرایط سخت و به مدت طولانی کار می کنند از این رو مهمترین سوالی که پس از خرید الکتروموتورها پیش می آید، این است که چه نکاتی در خصوص نگهداری و تعمیر از الکتروموتورها بایستی رعایت شود. نگهداری و تعمیر الکتروموتورها به شیوه صحیح و اصولی و به صورت منظم می تواند باعث افزایش عمر مفید دستگاه شود. در ادامه می خواهیم به چند نکته مهم در این خصوص اشاره کنیم.
تعویض برس
باید خاطر نشان کرد عامل اصلی کمرنگ شدن برس های الکتروموتورها استفاده و سایش آنها در طول زمان است. از این رو برای نگهداری و تعمیر آن بایستی هر چند مدت یک بار تعویض برس ها انجام شود.
حفظ تمیزی الکتروموتورها
به منظور حفظ تمیزی الکتروموتورها بایستی به طور منظم آنها را بررسی نمود و تمامی گرد و خاک ها را از روی آن پاک نمود.
تعویض لوازم جانبی
کویل و کانکتور را می توان از لوازم های جانبی معرفی نمود که برای نگهداری و تعمیر الکتروموتورها باید آنها را در طول زمان تعویض نمود.
تنظیم و نصب صحیح
تنظیم و نصب صحیح و اصولی را می توان از دیگر نکات نگهداری و تعمیر الکتروموتورها بیان کرد. این در حالی است که برای بهینه کار کردن الکتروموتور تنظیم آن بایستی بر اساس شرایط کاربردی مناسب و نصب آن به صورت صحیح انجام شود.
نصب سیستم خنک کننده
با نصب سیستم خنک کننده مناسب می توان از گرم شدن الکتروموتور و آسیب های ناشی از گرما جلوگیری کرد.
پیش از خرید الکتروموتور به چه نکاتی توجه شود؟
اگر می خواهید بهترین و مناسب ترین الکتروموتور را خریداری کنید، نیاز است تا همانند خرید بالابر پیش از خرید الکتروموتور نکاتی را مد نظر قرار دهید.
نوع الکتروموتور
همانطور که در ابتدا گفته شد الکتروموتورها با توجه به نوع جریانی که از آن تغذیه می کنند به دو نوع الکتروموتور DC و الکتروموتور AC تقسیم بندی می شوند. باید دقت کنید که الکتروموتورهای AC با میزان صدایی کمتر در مقایسه با الکتروموتورهایی با جریان مستقیم، منعطف تر عمل می کنند که خود به دو نوع تک فاز و سه فاز تقسیم می شوند و بیشتر در تجهیزاتی نظیر ماشین لباسشویی، پمپ و در صنایع تجاری و صنعتی کاربرد دارند. در حالی که الکتروموتورهای DC تنها به شکل تک فاز تولید می شوند و قابلیت اجرا با سرعت های متغیر را دارند.
سرعت الکتروموتور
از نکاتی که می بایست به هنگام خرید الکتروموتور به آن توجه نمود، سرعت الکتروموتور آن است. بنابراین پیش از خرید در ابتدا مشخص کنید، چه سرعتی مدنظرتان است. توجه کنید که هر چه میزان قطب های الکتروموتور بیشتر باشد، سرعت آن کمتر است. به یاد داشته باشید که در حالت کلی الکتروموتورهای AC از الکتروموتورهای DC سرعت کمتری دارند.
قدرت الکتروموتور
قدرت الکتروموتورها بر حسب کیلووات و اسب بخار اندازه گیری می شود. در واقع قدرت موتورهای الکتریکی همان ظرفیت خروجی موتور است. از این رو نباید آن را با نیروی چرخشی واقعی تولید شده توسط موتور یا همان گشتاور اشتباه گرفت.
نحوه اتصال و نصب الکتروموتور
به طور معمول نحوه اتصال و نصب الکتروموتور بر روی شاسی آن مشخص می شود. این در حالی است که پوزیشن اتصال آن در سه نوع کلی اتصال پایه دار یا معمولی، فلنچ دار و پایه ، فلنچ دار است که انتخاب نوع مناسب باید بر اساس کارکرد آنها انجام شود. در اتصال پایه دار، الکتروموتور در زیر موتور که از پایه تعبیه شده است متصل می شود. در حالی که در اتصال فلنچ دار و پایه از سوی فلنچ قرار گرفته شده در جلو موتور اتصال انجام می شود. اما در نوع سوم از قسمت پایه و فلنچ با کمک پیچ می توان الکتروموتور را نصب نمود.
خرید الکتروموتور از کجا؟
برای آن که تجربه خوبی از خرید الکتروموتور داشته باشید در وهله اول نیاز است تا محل خرید آن را به درستی انتخاب کنید. این در حالی است که فروشگاه یا مجموعه ای که قصد خرید از آن را دارید بایستی از ویژگی هایی برخوردار باشد. تجربه کاری و تخصص در حوزه الکتروموتورها در کنار خدماتی همچون مشاوره درست و اصولی، خدمات پس از فروش، ارائه گارانتی و ضمانت کالا از جمله ویژگی هایی است که باید در انتخاب فروشگاه به آن توجه نمود. هم چنین محصولاتی را به فروش برساند که توسط برندهای مطرح تولید و کیفیت آن در سطح بالایی باشد. از این رو پیشنهاد ما گروه صنعتی پویان با چند دهه تجربه در ارائه تجهیزات صنعتی چون الکتروموتور می باشد.
کلام آخر
به طور کلی الکتروموتورها را می توان ماشینی معرفی نمود که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند و به دلیل مزیت هایی که دارد در تجهیزات صنعتی و سنگین و حتی خانگی مورد استفاده قرار می گیرد. در این مقاله سعی کردیم با ارائه مطالبی در انواع الکتروموتورها، مهمترین نکات در خصوص نگهداری و تعمیر آنها شما را در امر خرید الکتروموتور یاری کنیم. امیدواریم برایتان مفید واقع شود.